بتن محصولی کاربردی است که در اکثر ساختمان های جهان مورد استفاده قرار می گیرد. یکی از محصولاتی که در آماده سازی این ماده به کار می رود، قالب بتن است.این قالب از جمله تجهیزات کاربردی به حساب می آید که می تواند بر روی میزان سفتی و سختی بتن به صورت مستقیم تاثیر گذار باشد. به خاطر داشته باشید که بتن ریزی بدون استفاده از این قالب، یک مسئله دشوار و پیچیده به حساب می آید. هم اکنون مدل های زیادی از انواع قالب بتن در بازار موجود است. از جمله این مدل ها می توان به چوبی، پلیمری، فولادی و ICF اشاره کرد. این محصولات باید توانایی تحمل بار زیادی داشته باشند. در اختیار داشتن وزن مناسب به این محصولات اجازه می دهد تا سرعت انجام پروژه را افزایش دهند.
قالب بتن فلزی یکی از مهم ترین ابزار در صنعت ساختمان است که تاثیر مستقیم بر روی کیفیت کار و استحکام کار دارد در این بین قالب فلزی 100 * 50 پر کاربرد ترین قالب فلزی است. این مدل قالب به دلیل وزن و ابعاد مناسب در فوندانسیون سازه و حتی در ستون ها استفاده میشود.
قالب بتن از اجزایی همانند بدنه ، حایل ، پشت بند و … تشکیل می شود . همان طور که بیان شد قالب بتن از جنس و انواع مختلفی می باشد که انتخاب نوع قالب در زمان اجرا و هزینه پایانی پروژه تاثیر گذار می باشد. برای قالب بندی فونداسیون ، بهتر است از قالب فلزی بتن استفاده شود زیرا نسبت به سایر روش ها از استحکام و سطح شاقولی مناسب تری برخوردار است. همچنین در پروژه هایی با عمق پی زیاد و یا سطح قالب بندی فونداسیون کم می باشد استفاده می شود .
قالب بندی با مصالح فلزی
به علت کاربرد وسیع بتن و قرار گرفتن آن در ردیف عتاصر اصلی اسکلت های ساختمانی مجریان و طراحان ساختمانی را بر آن داشت که قالب های فلزی را به دلیل داشتن مدل های ثابت ، جایگزین قالب های چوبی نمایند این موضوع هنگامی که بتن ریزی در سطح وسیع و گسترده انجام می گردد امری اجتناب ناپذیر است .
قالب های فلزی ، به همراه لوله های داربست برای پشت بند و شمع ها و حایل ها برای مهار همچنین اتصالات واسطه ای (پیم ، پیچ ، گیره و نظایر آن) بافت مقاومی دارند . یعنی از نظر پایداری ، دوام و ایمنی اطمینان بخش هستند و به سادگی باز و بسته می شوند .
در مواردی که سطوح قالب بندی مشابه و تکراری باشند می توان یک سطح را ساخت و به وسیله جرثقیل آن را جا به جا و در موقعیت جدیدی نصب کرد .
نمای بتن به دست آمده از این نوع قالب بندی بسیار صاف و تنها خطوط ما بین قالب ها باقی می مانند که برای بتن های نمایان (اکسپوز) می توان آن ها را سنگ زد .
سطح قالب ها از ورق سیاه به ضخامت 3 میلیمتر و تسمه های اتصال و پشت بند ها بسته به فشار ناشی از بارگذاری محاسبه می شوند ، که در حالت معمولی ضخامت آن ها 3 یا 4 میلیمتر است و گاه تا 6 میلیمتر تغییر می کند عرض کلیه تسمه ها 5 سانتیمتر است .
مزایای استفاده از قالب های فلزی
1. عمر طولانی
2. سرعت عمل بیشتر
3. سطح صاف بتن ریخته شده
4. ایمنی بیشتر به سبب مقاومت زیاد و عدم بروز آتش سوزی در این قالب ها
5. عملیات کمتر ( در مقایسه با ساخت قالب های چوبی )
6. قابلیت تغییر در ظرفیت و مقاومت آن
7. تمیز بودن محیط کار
8. 100% تولید داخلی
9. قابلیت استفاده مجدد به دفعات خیلی زیاد
2. سرعت عمل بیشتر
3. سطح صاف بتن ریخته شده
4. ایمنی بیشتر به سبب مقاومت زیاد و عدم بروز آتش سوزی در این قالب ها
5. عملیات کمتر ( در مقایسه با ساخت قالب های چوبی )
6. قابلیت تغییر در ظرفیت و مقاومت آن
7. تمیز بودن محیط کار
8. 100% تولید داخلی
9. قابلیت استفاده مجدد به دفعات خیلی زیاد
اتصال قالب های فلزی
تسمه های کناری صفحات و اجزای قالب بندی دارای سوراخ هایی هستند که فاصله محور تا محور آنها 5 سانتیمتر است و این امکان را فراهم می کنند که بتوان از پیچ و مهره و یا گیره های پشت قالبی در هرجایی از قالب استفاده کرد .
فواصل کناری قالب ها به گونه ای تنظیم شده اند که در صورت توسعه قالب بندی فاصله محور تا محور سوراخ ها 5 سانتیمتر حفظ شوند .
بعضی از قالب های فلزی در دو وجه عمود بر هم پیم و در دو وجه دیگر سوراخ دارند که توسط قالب ها بدون استفاده از اتصالات خاصی امکان پذیر است و سرعت عمل زیادی دارند . اتصال قالبها در محل های خاص به وسیله تسمه های پیم دار و یا سوراخ دار امکان پذیر است . در سقف ها از نوع بدون پیم این قالب ها استفاده می شود . بنابراین اتصال توسط پیچ و مهره می باشد تا در زمان قالب برداری به سادگی برداشته شوند .
روش های بهره برداری از قالب های فلزی
بهره برداری از قالب های فلزی تابع توجیه اقتصادی ، سرعت عمل ، کیفیت ، شکل قالب و وضعیت کارگاه است . معمولا بسته به عوامل مذکور و عوامل دیگری که تابع زمان اجرای عملیات است به سه روش قالب های فلزی بهره برداری می شوند .
1. ثابت
2. رونده (جا به جا شونده)
3. لغزنده
قالب های فلزی ثابت
این نوع قالب ها براساس نقشه قالب بندی یا براساس ابعاد سازه در محل ، مطابق جزئیات مونتاژ می گردد سپس تثبیت شده و عمل بتن ریزی انجام می شود . تا زمانی که بتن مقاومت کافی را کسب نکرده باشد قالب ها در همان وضعیت باقی می مانند . نکته قابل توجه در هر نوع قالب ثابت ، افت (خیز اولیه) عناصر افقی است . در این اعضا افت اولیه با خیز قالب برابر است از این رو باید در شمع بندی این اعضا دقت گردد که حتی المقدور خیز در قالب مهارشده یا حداکثر در حد مجاز پدید آید .
قالب های رونده (جابجا شونده)
قالب هایی هستند که بعد از هربار بتن ریزی از سطح بتن فاصله می گیرند و به صورت خزنده جابجا می شوند و یا با استفاده از کارگر و جرثقیل جابجا می شوند .
در این قالب ها از دوسری قالب استفاده می شود که در هر مقطع زمانی یک سری از قالب ها بر بالای سری مرحله قبلی استقرار پیدا می کنند . مزیت این روش در این است که اولاً در هر مرحله از بتن ریزی تمام ارتفاع مفید استفاده می شود و ثانیاً سیستم قالب بندی هنگام باز و بسته کردن استحکام بیشتری را ایجاب می کند و وقتی تعداد دفعات استفاده سیار بالا باشد با این روش می توان سرعت نصب و باز کردن قالب ها را بالا برد .
قالب های لغزنده
قالب های لغزنده به دو صورت قالب های لغزنده عمودی و قالبهای لغزنده افقی مورد استفاده قرار می گیرند .
قالب های لغزنده عمودی
عملیات با قالب های لغزنده عمودی یکی از روش های اجرای بتن ریزی سازه های مرتفع مانند سلوها ، دودکش ها ، پایه های پل ، هسته ی مرکزی ساختمان ها و غیره است . این روش اجرایی ابتدا در ایالات متحده آمریکا ابداع گردید و پس از جنگ جهانی دوم به اروپا راه یافت . اساس روش اجرای قالب لغزنده عمودی این است که قالبی به ارتفاع حدود 1 تا 5/1 متر در فواصل زمانی متناوبی به بالا کشیده می شود . در ضمن بالا کشیدن قالب عملیات بتن ریزی و آرماتور بندی نیز ادامه می یابد و دائماً مخلوط بتن از بالا به درون قالب ریخته شده و ضمن حرکت قالب به سمت بالا بتن سفت شده از قسمت زیرین قالب جا می ماند . معمولاً اجرای این عملیات بدون وقفه ادامه دارد .
قالب های لغزنده افقی
در این نوع قالب ها برای ریختن بتن دیوارهای طولانی و یا کف و جداره کانال های بزرگ به کار می رود و معمولاً دستگاه قالب لغزنده بر روی ریل هایی به موازات سازه استوار است .